Po raz pierwszy zespół charakteryzujący się ruchami mimowolnymi, z towarzyszącą echolalią (zaburzenie myślenia polegające na tym, że chory powtarza słowa lub zwroty, a nawet całe zdania wypowiedziane przez inne osoby) i koprolalią (patologiczna, niedająca się opanować potrzeba wypowiadania nieprzyzwoitych słów lub zdań oraz przekleństw) został opisany w 1885 roku przez Gerogesa Alberta Edouarda Brutusa Gilles’a de la Tourette i nazwany przez niego „chorobą tików”. Do 1965 roku w piśmiennictwie opisano tylko 50 przypadków kwalifikowanych jako zespół Touret-te’a.
Zespół Tourette'a jest zaburzeniem obejmującym różne tiki fizyczne i co najmniej jeden tik obejmujący głos. Niektóre osoby zmagające się z tą przypadłością mimowolnie wypowiadają nieprzyzwoite słowa. Tik to nietypowy ruch lub odgłos, nad którym dana osoba ma niewielką kontrolę lub jej brak. Tiki występują częściej u osób z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym (OCD), zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD) lub zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD). Stan ten został powiązany z uszkodzeniem lub nieprawidłowościami w zwojach podstawy mózgu.
Zespół Tourette’a dotyka 5 na 10 000 osób, częściej mężczyzn niż kobiet. Tik może pojawić się w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się od 6 do 18 lat. W okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości tiki zwykle stają się mniej dotkliwe, ale w 10 do 15 procent przypadków Tourette może się pogorszyć, gdy osoba wejdzie w dorosłość. U większości ludzi częstotliwość i intensywność zarówno drobnych, jak i głównych tików ma tendencję do wahań. Tiki mogą stać się częstsze i bardziej intensywne, gdy dana osoba zmaga się ze stresem fizycznym, emocjonalnym lub psychicznym. Większość osób z zespołem Tourette'a ma normalną inteligencję i średnią długość życia.
W licznej literaturze, opisującej zespół Tourette'a, można znaleźć wiele klasyfikacji rodzajów tików. Najczęściej obejmują one tiki fizyczne oraz foniczne. Często osoby posiadające ten zespół mają pewną kombinację tików zarówno fonicznych jak i fizycznych, które z kolei mogą być proste lub złożone. Tiki proste obejmują zazwyczaj poruszanie jednego mięśnia lub wypowiedzenie jednego dźwięku, natomiast złożone obejmują ruchy kilku grup mięśni, a także wypowiadanie dłuższych fraz. Przykładami prostych tików fizycznych są:
- mruganie oczami,
- zgrzytanie zębami,
- szarpanie głową,
- skręcanie szyi,
- drganie nosa,
- przewracanie oczami,
- wzruszanie ramionami
- wystawianie języka.
Do najczęściej występujących prostych tików fonicznych należą:
- dźwięki, które przypominają szczekanie,
- dmuchanie,
- oczyszczanie gardła,
- kaszel,
- pochrząkiwanie,
- czkawka,
- pisk,
- krzyk.
Jako przykłady złożonych tików fizycznych, wymienia się najczęściej:
- naśladowanie ruchów innych osób,
- drżenie głowy,
- uderzanie lub kopanie rzeczy,
- skakanie,
- dotykanie siebie lub innych.
Z kolei do najczęściej występujących tików fonicznych zaliczane są:
- zmiana intonacji głosu,
- powtarzanie tego, co mówią inni ludzie,
- powtarzanie tego samego zdania w kółko,
- wypowiadanie lub wykrzykiwanie obscenicznych słów lub fraz.
Dokładna przyczyna zespołu Tourette'a jest nieznana, jednak naukowcy przypuszczają, że wynika ona z problemu, znajdującego się w zwojach podstawy mózgu, czyli części mózgu odpowiedzialnej za mimowolne ruchy, emocje i uczenie się. Eksperci uważają, że nieprawidłowości w zwojach podstawy mózgu mogą powodować nierównowagę poziomów neuroprzekaźników mózgu, które przenoszą wiadomości z jednej komórki do drugiej. Zespół Tourette'a w dużym stopniu ma powiązania genetyczne i jest dziedziczny. Osoba, która posiada bliskiego członka rodziny z tą przypadłością ma większe prawdopodobieństwo, że też go będzie miała.
Czy z syndromem Tourette’a można żyć pełnią życia? Oczywiście, że tak. Przykładów nie brakuje – warto na kanale YouTube wpisać to hasło i zostaniemy zaskoczeni, jak pięknie i ciekawie można spędzać czas. Czy całkowicie normalnie? Całkowicie może i nie, ale chory może prowadzić satysfakcjonujące, pełne życie. Większość problemów, z którymi borykają się chorzy wynika bowiem nie tyle z ich choroby, co reakcji otoczenia na chorobę. Ogromne poruszenie wśród widzów wywołał uczestnik Top Model, Dawid Woskanian, który posiada zespół Tourette’a. Swoim zaangażowaniem i trudem włożonym w codzienną pracę udowodnił wszystkim, że jak się czegoś bardzo mocno chce, można to osiągnąć, pomimo wielu przeciwności. Jego determinacja została nagrodzona w postaci wygranej 8 edycji programu Top Model.
„ Zespół Tourette'a to choroba, która mi towarzyszy, ale nie przysłania mi życia …”
https://www.youtube.com/watch?v=Txj0LJxAtn8
https://www.youtube.com/watch?v=8gNl5GmCkt4
Artykuł powstał w ramach innowacji pedagogicznej „Tacy sami, a ściana między nami…”
Mariola Wejner
